Een avond over Elena Ferrante en de rol van de vrouw

In 2016 was de Ferrantefever op een hoogtepunt: vrijwel iedereen las de Napolitaanse romans van de Italiaanse Elena Ferrante. En als mensen de boeken niet lazen, dan speculeerden ze wel over wie er achter het pseudoniem Ferrante zat.

Midden in die leeskoorts organiseerde ik in de Uilenburgersjoel een inhoudelijke avond over het werk van Ferrante en de rol van de vrouw daarin.

Sprekers waren:

• Katja de Bruin – eindredacteur van VPRO Boeken en een van de eersten in Nederland die de loftrompet blies over deze schrijver.
• Linda Franke – ma. Italiaanse taal en cultuur, deed onderzoek naar de Napolitaanse romans
• Gert Hage – freelance journalist en auteur van Napels. Een duivels paradijs
• Marte Kaan – auteur van o.a. de roman Wij houden alleen van onszelf en het essay in de Nieuw Licht-reeks Onderbuik. Nieuw licht op redelijkheid.

Katja de Bruin ging in gesprek met Marte Kaan, groot fan van Elena Ferrante. Linda Franke bood een wetenschappelijk perspectief en Gert Hage nam ons mee Napels in. Hij woont daar een deel van de tijd en weet dan ook alles van de stad en Luzzatti, de wijk van Lila en Lenù.

————————————-

De Napolitaanse romans bestaan uit: De geniale vriendin, De nieuwe achternaam en Wie vlucht en wie blijft en Het verhaal van het verloren kind. De vriendinnen Elena ‘Lenu’ Greco en Rafaella ‘Lila’ Cerullo groeien kort na WOII op in Luzzatti, een achterstandswijk in Napels. De wijk is een web van onderdrukking, religie, armoede, ongelijkheid, wederzijdse afhankelijkheid en Camorra.  Met het opgroeien wordt ook de wereld van de meisjes groter en treedt naast o.a. liefde, verraad en ontwikkeling ook de rest van Italië de romans binnen, met name de heftige Italiaanse politiek van de jaren zestig en zeventig, met haar communisten en fascisten. De boeken zijn een combinatie van  Napolitaans melodrama waardoor je alleen maar verder wilt lezen, persoonlijke ontwikkeling en beeld van een vriendschap. De vraag in hoeverre ‘vooruitgang’ bepaald wordt door je afkomst en herkomst en de rol van onderwijs hierin maken van de Napolitaanse romans ook bildungsromans.

Al Ferrantes boeken – de overige titels doet zeker niet onder voor de reeks – hebben een uitgesproken vrouwelijk perspectief. Haar werk gaat over vriendschappen tussen vrouwen, moeder-dochterrelaties, seksuele onderdrukking, de definitie van schoonheid – om maar wat thema’s te noemen. Ze schenkt veel aandacht aan hoe vrouw-zijn een toekomst kan beknotten of verpesten. Gelukkig zet ze daar tegenover de kracht van vrouwen om terug te vechten en ruimte op te eisen in een mannenwereld.